Projekt programu zaaprobowany na konferencji delegatów z dnia 28 sierpnia 2012 r.

Nowoczesne i dynamicznie rozwijające się państwa to państwa ze sprawnie działającymi organami zarządzania oraz uporządkowanym systemem podatkowym i finansowym. Niestety, dzisiejsza koalicja rządząca RL nie ma wyrazistej wizji przyszłościowego rozwoju kraju, nie nakreśliła priorytetów w gospodarce, a koncentruje się wyłącznie na wpływach i wydatkach budżetowych jak jakieś biuro rachunkowe. A przecież rząd ma przed sobą o wiele szersze zadania, budżet stanowi tylko 30 % PKB, natomiast całą resztę PKB wytwarza się poza budżetem. Dla nieskrępowanego rozwoju kraju i wzrostu PKB należy opracować perspektywiczną wizję rozwoju państwa i zreformowania podstawowych obszarów działalności struktur finansowych i zarządzania.

I. REFORMA ZARZĄDZANIA

W tak niewielkim kraju jak Litwa mamy przesadnie liczny parlament. Należałoby go zmniejszyć ze 141 posłów do 101. Oprócz liczebnego zmniejszenia potrzebne jest też poczynienie kroków w kierunku wzmocnienia jakości pracy Sejmu. Proponujemy wprowadzenie spełnienia określonych wymogów dla kandydatów do Sejmu. Mogłyby zostać nimi osoby mające określone minimalne doświadczenie lub wiadomości w zarządzaniu państwem. Kandydaci na posłów powinni być przynajmniej raz wybrani w przeszłości do rad samorządowych, ewentualnie co najmniej dwa razy kandydować w wyborach samorządowych.
Liczba ministerstw mogłaby ulec zmniejszeniu poprzez bardziej trafny podział ich kompetencji, ewentualne połączenie niektórych ministerstw. Dla przykładu, Ministerstwa Gospodarki i Energetyki należy połączyć w jedno ministerstwo, gdyż niektóre ich funkcje się dublują, albo wręcz uniemożliwiają sprawne podejmowanie decyzji, dotyczących niektórych gałęzi gospodarki.
Mimo, że już od kilkunastu lat mamy ratyfikowaną Europejską Kartę Samorządu Lokalnego, rozwój i stan samorządów na Litwie pozostawia wiele do życzenia. Mamy zbyt małą liczbę wybieranych w powszechnych wyborach radnych samorządu (1526 radnych). W niektórych samorządach, np. w mieście Wilnie, 1 radny reprezentuje aż kilkanaście tysięcy mieszkańców. To znacząco odbiega od wskaźników i przyjętych norm w krajach demokracji zachodniej. Poszerzenie samorządności, zwiększenie liczby przedstawicieli w radach można osiągnąć poprzez wprowadzenie II szczebla samorządów gminnych, a takich na Litwie jest 550. Przekazanie już samorządnym gminom części kompetencji samorządów miejskich i rejonowych wprowadziłoby więcej samorządności w terenie, zdynamizowałoby aktywność w terenie zarówno wyborców jak i ich przedstawicieli. W zależności od wielkości można by było wybierać od 15 do 30 radnych w radach gminnych, co zwiększyłoby liczbę wybranych osób z 1526 do około 10 000, a co ważne, ci radni zostaliby wybrani w powszechnych tajnych wolnych wyborach razem z radnymi rejonowymi oraz miejskimi. Nie wymagałoby to żadnych dodatkowych wydatków, ale też byłoby bardziej demokratyczne i powszechne, bo niestety dzisiejszy tryb formowania wspólnot czy wybierania sołtysów aktywizuje tylko bardzo małą część lokalnych społeczności. Praktycznie nie byłoby też dodatkowych kosztów zarządzania nowymi samorządami gminnymi, gdyż działałyby one w tych samych, obecnie działających, lokalach starostw. Pracowaliby tam ci sami, obecni pracownicy (5-8 osób w zależności od wielkości starostwa), z tym, że już jako jednostka samorządowa mająca własne lokalne funkcje, posiadająca własny, chociażby i nieduży budżet, demokratycznie wybierająca starostę oraz pełniąca inne funkcje zarządzania.

II. SYSTEM PODATKOWY

Obecny rząd, zwiększając podatki i likwidując wszystkie ulgi podatkowe, jeszcze raz podkreślił, że nie posiada żadnych priorytetów w dziedzinie rozwoju kraju i jego gospodarki. Uważamy, że w państwie powinno być przynajmniej kilka priorytetów gospodarczych, które należałoby wspierać poprzez dyferencjację podatkową.

A. Turystyka. Pan Bóg obdarował Litwę przepiękną przyrodą. Mamy czyste plaże, rzeki i jeziora. W dłuższej perspektywie turystyka mogłaby stać się jedną z podstawowych gałęzi gospodarki Litwy, wypracowując znaczny procent PKB. Niestety, z trudem powstający nasz przemysł turystyczny otrzymał poważny cios poprzez podniesienie VAT na usługi hotelarskie z 9% do 21%. Dla przykładu, w sąsiedniej Polsce podatek ten wynosi 8%, zatem łatwo się domyślić, że rozwój turystyki tam znacznie wzrósł. W naszym kraju rozwój turystyki został zatrzymany, a właśnie w tej dziedzinie można stworzyć ogrom nowych miejsc pracy i otrzymać znaczące wpływy do budżetu.
W dziedzinie turystyki nie wykorzystujemy również swojego potencjału religijnego, jak i historycznego. W Litwie jest wiele miejsc sakralnych znanych na całym świecie, a Wilno jest stolicą kultu Bożego Miłosierdzia, dziś najbardziej rozwijającego się w kościele katolickim. Właśnie w Wilnie święta Faustyna Kowalska miała objawienia Chrystusa Miłosiernego. Powstanie takiego sanktuarium w stolicy bądź w jej okolicach mogłoby przyciągnąć miliony pielgrzymów nie tylko z Europy, ale też z Ameryki Południowej, Azji i innych zakątków świata. Pod Krakowem, w Łagiewnikach, takie sanktuarium działa już od dziesięciu lat i jest odwiedzane przez 2 miliony pielgrzymów rocznie. Powstanie podobnego sanktuarium w Wilnie przyniosłoby ogromną radość i satysfakcję dla osób wierzących, ale też realne życiowe korzyści dla wszystkich mieszkańców kraju, gdyż to oznaczałoby również dodatkowe usługi hotelarskie, żywieniowe i transportowe, nie tylko naziemne, ale też mające znacząco wzmocnić litewskie porty lotnicze. W programie AWPL w mieście Wilnie powyższe propozycje zostały zaproponowane przed 1,5 roku, zostało to wciągnięte do wspólnej umowy koalicyjnej w mieście Wilnie, ale tak ogromna sprawa wymaga wspólnego zaangażowania się nie tylko Kurii biskupiej i wszystkich wiernych, ale też rządu Republiki Litewskiej.

B. Drugim priorytetem rozwoju kraju byłoby przejście na biopaliwa w gospodarce cieplnej i energetyce. Natura poskąpiła dla naszego kraju najczęściej stosowanych nośników energii – węgla, ropy czy gazu. Mamy jednak w przeliczeniu wielki obszar i potencjał rozwoju bioenergii i biopaliw. Obecnie rząd nie poczynił w tym kierunku żadnych kroków, koncentruje się wyłącznie na energii atomowej wymagającej kilkunastu miliardowych inwestycji. Ogólnie rzecz biorąc, rząd nie ma żadnej strategii w gospodarce cieplnej, chociaż w przeliczniku zapotrzebowania na energię cieplną w naszym krają są dwukrotnie wyższe niż zapotrzebowania na energię elektryczną, dokładnie 40 i 20 megawat. Za przejściem na biopaliwa przemawiają nie tylko niższa cena w porównaniu z gazem lub innymi nośnikami energii, ale też inne, sprzyjające dzisiaj Litwie okoliczności. Po pierwsze, w budżecie Unii Europejskiej na lata 2014-2020 przewidziane są spore fundusze na cele rozwoju energii alternatywnej. Po drugie, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, mamy duże terytorium i aż 800 tys. hektarów ziem leżących odłogiem. Po trzecie, co jest bardzo istotne, powszechne przejście w gospodarce cieplnej na biopaliwa kosztowałoby państwo, według obliczeń specjalistów, około 4 miliardów litów, a nie kilkanaście miliardów, jak w przypadku energii atomowej. W dodatku, duża część kwoty na ten cel może być przeznaczona z funduszy Unijnych. Przejście na biopaliwa nie tylko w gospodarce cieplnej, ale być może też i w energetyce, niosłoby za sobą także inne korzyści, nie tylko gospodarcze. Jako przykład możemy podać: obrabianie dodatkowych 800 tys. hektarów ziemi, która będzie dawała produkt, co najmniej 30 tys. nowych miejsc pracy na wsi, nowe miejsca pracy w produkcji i przetwórstwie biopaliw, jak też zapewnienie Litwie niezależności energetycznej.

C. Trzecim priorytetem w perspektywicznym rozwoju gospodarki naszego kraju powinien być system transportowy, szczególnie tranzytowy, ale też wszelki inny. Mamy dogodne położenie geograficzne, dojście do morza, niezamarzający port, terminal naftowy, 4 lotniska, autostrady i dobre drogi. Musimy przyznać, że Ministerstwo Transportu było niezłym wyjątkiem obecnego rządu w sensie dobrego zarządzania i tu osobisty ukłon dla ministra Eligijusa Masiulisa. Nie możemy jednak stać w miejscu i należy zwiększać dynamikę rozwoju tej gałęzi, bowiem tu wciąż jest ogromny potencjał do wykorzystania. Musimy więc pracować nad programem przyciągnięcia turystów, rozwoju lotnisk, poszerzenia czy też budowy nowego portu, wykończenia tranzytowych połączeń VIA BALTICA i RAIL BALTICA. Skoro proponujemy uznanie systemu transportu za priorytetową gałąź gospodarki, musimy poważnie zastanowić się nad zmniejszeniem akcyz na paliwo, co za sobą pociągnie mniejsze ceny na stacjach paliwowych, większą dynamikę funkcjonowania transportu, a to znaczy też większe wpływy od sprzedaży paliw. To jest szczególnie ważne, mając na uwadze dwa sąsiedzkie państwa Litwy nie należące do Unii Europejskiej, gdzie akcyzy są znacznie niższe i paliwo jest tańsze.
W systemie transportu ważne jest też działanie w kierunku zachowania systemu transportu publicznego w samorządach. Dzisiaj większość samorządów nie poradzi samodzielnie z tym, trzeba przyznać, państwowym problemem. Chcąc ratować ten dosyć sprawnie działający dotychczas system, są niezbędne pilne kroki rządowe w kierunku zmniejszenia VAT na transport publiczny oraz pozyskiwanie funduszy unijnych na modernizację transportu publicznego. W dziedzinie transportu nie sposób nie wspomnieć o naszej największej bolączce – stanie dróg samorządowych oraz dróg i podjazdów lokalnych. Tu jest wręcz niezbędne zwiększenie finansowania z 20% do chociażby 30% z ogólnej puli drogowej. Należy też znowelizować kryteria przydzielania pieniędzy dla poszczególnych samorządów uzupełniając je o kryterium intensywności ruchu. Jest to ważne kryterium, gdyż zauważalne są ogromne różnice w intensywności ruchu w poszczególnych miejscowościach. Dotychczas nie brano tego w rachubę.
We wszystkich trzech wymienionych kierunkach priorytetowych nie da się oczekiwać rozwoju bez dyferencjacji podatkowej i bez ulg podatkowych. Rozwój ten jest wręcz niezbędny w perspektywie samowystarczalności finansowej naszego kraju. Inne dziedziny życia naszego kraju są nie mniej ważne i w każdej z nich mamy swoje konkretne propozycje.

D. Ulgi podatku od wartości dodanej. Proponujemy wprowadzić ulgi VAT na towary pierwszej potrzeby. To znaczy na główną żywność przetworzoną, chleb, produkty zbożowe, wyroby mięsne, produkty mleczne oraz na nieprzetworzone produkty rolne: mięso, warzywa, owoce, jajka i tak dalej. Ulgi VAT na towary pierwszej potrzeby zmniejszyłyby ich ceny, co jest szczególnie ważne dla mieszkańców o niskich dochodach.
Ponadto proponujemy wprowadzenie ulg w podatku VAT na inne, priorytetowe gałęzie przemysłu: książki, czasopisma specjalistyczne, ekologiczne produkty. Takie ulgi zachęcałyby do konsumowania produktów z tych branży i zwiększyłyby ich konkurencyjność.

III. OŚWIATA

Obecnie ministerstwo oświaty jest jednym z najgorzej zarządzanych ministerstw, co wywołało ogromne niezadowolenie społeczeństwa kraju poprzez swoje nieprzemyślane decyzje. Reforma szkolnictwa wyższego została uznana przez sąd konstytucyjny za niekonstytucyjną. Podobnie może być też z reformą oświaty, gdyż jej kierunek narusza prawa tak nauczycieli czy oświatowców, jak też uczniów i ich rodziców. Musimy zrobić wszystko, żeby nie dopuścić do niszczenia dobrze działającego systemu oświaty na Litwie, musimy zachować szkoły średnie, szkoły na wsi, tradycyjny model oświaty mniejszości narodowych, sprawnie działający w ciągu wszystkich 22 lat niepodległości Republiki Litewskiej. Musimy też nie zapominać, że dobry system oświaty, wysoki procent dobrze wykształconych obywateli wpływa na zwiększanie inwestycji i rozwój gospodarki. Dotychczas w bodajże jedynej dziedzinie – dziedzinie wykształcenia ludności – nie ustępowaliśmy średniej Unii Europejskiej, a nawet wyprzedzaliśmy w tym temacie niektóre kraje zachodnie. Musimy więc sprzeciwiać się pseudo-reformom przeprowadzanym przez obecne ministerstwo i zachować dotychczasowy, dobrze funkcjonujący system oświaty. Finansowanie szkół poprzez powszechną zasadę „Koszyka ucznia” powinno być zmienione.

IV. ROLNICTWO

Temat rolnictwa był poruszony w tezach programowych, mówiących o gospodarce cieplnej i energetyce. Przejście na biopaliwa, jak już było wspomniane, nie tylko pozwoliłoby Litwie być niezależną energetycznie i udostępnić tańszą energię, ale też powstanie 30 tys. nowych miejsc pracy na wsi. Wtedy na pewno prezydent Białorusi Łukaszenko nie powie naszej prezydent takich słów, jak cyt.: „U menia burjan na poliach ne rastiot”. To jest sprawa pewnego prestiżu państwa i sprawa wagi państwowej, tak więc decyzje powinny być podejmowane na poziomie rządowym.
Podobnie jak na poziomie rządowym powinny być podejmowane decyzje o wspieraniu rolnictwa i rolników w naszym kraju, szczególnie w kwestii powstawania spółdzielni rolniczych i kooperatywów. Niestety, w tym kierunku obecny rząd, jak i poprzedni, nie pracuje i mamy bodajże najgorszy w Europie poziom kooperacji rolniczej, a z takiej sytuacji korzystają różnej maści monopoliści, zarówno z branży przetwórczej jak też handlowej. Brak kooperacji rolniczej utrudnia rolnikom także możliwość korzystania z kredytowania bądź innych usług bankowych. Dlatego będziemy wspierać kooperację rolników i tworzenie się grup producenckich oraz dążyć do stworzenia zrównoważonego i korzystnego dla rolników i przetwórców systemu rolnego na Litwie.
Istotnym momentem hamującym tę lub inne inicjatywy rolników jest brak w naszym kraju prawdziwej niezależności samorządności rolniczej. Z całym szacunkiem dla Izby Rolniczej, finansowanie tej największej organizacji rolniczej z budżetu państwa nie sprzyja obustronnemu dialogowi rolników z rządem. Jednym z rozwiązań w kierunku wzmocnienia niezależności samorządności rolniczej byłoby jednorazowe wsparcie przez państwo infrastruktury i bazy organizacji z późniejszym samo-utrzymaniem jej struktur i działalności przez rolników.
O dobrze znanym problemie z wciąż nierównymi dopłatami dla naszych rolników powiemy, że nie tylko mówimy o tym w swoim programie, ale też nasz przedstawiciel w Parlamencie Europejskim jako jedyny z Litwy pracuje w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdzie zgłaszał poprawki do rezolucji, oświadczenia pisemne, poruszał te problemy na różnych spotkaniach i gremiach oraz nawiązał kontakty z przedstawicielami Łotwy, Polski i innych krajów dotkniętych jednakowym problemem. W tym kierunku nadal będziemy aktywnie pracowali. Absolutnym nieporozumieniem była próba obecnego rządu zmniejszenia puli dofinansowania bezpośrednich wypłat z naszego kraju, co doprowadziłoby do zmniejszenia części wpływów dla naszych rolników z Unii Europejskiej. To nie powinno się powtórzyć, dlatego proponujemy w tym temacie zawarcie porozumienia międzypartyjnego.
Ważne jest podkreślić, że jesteśmy stanowczo przeciwni używaniu produktów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) w rolnictwie i proponujemy zawarcie porozumienia międzypartyjnego również w tym temacie.
Mówiąc o rolnictwie, o ziemi, nie sposób nie wspomnieć o reprywatyzacji gruntów zagrabionych przez system sowiecki. Niestety, w tym temacie było i nadal jest bardzo wiele nieprawidłowości, nadużyć, ludzkiej krzywdy. Znaczna część osób odeszła na zawsze nie doczekawszy się zwrotu swej ojcowizny, a inni wzbogacili ich kosztem. Nasi sąsiedzi, Łotysze, już dawno rozstrzygnęli ten problem. Przyjęli bardzo dobrą ustawę o tym, że cała ziemia ma być zwrócona, nawet jeśli jest zabudowana, oczywiście z określonymi ograniczeniami. Urzędnicy zaś zostali wyeliminowani z tego procesu. W rezultacie były właściciel miał do czynienia z obecnym właścicielem ziemi lub budynku i ją wydzierżawił bądź wykupił. U nas o wszystkim decydują niekontrolowani praktycznie przez nikogo urzędnicy, a reprezentanci obywateli, wybrani w wyborach do samorządów, zostali odsunięci od tego procesu. Przyjęcie w 1991 roku prawa tzw. przenoszenia ziemi, w tym wolnej, można określić jako przestępstwo ekonomiczne. Ustawa ta działała w latach 1991-1993, a później po przerwie od 1997 roku aż do dzisiaj. W praktyce, wielu właścicieli ciągle nie może odzyskać swojej ziemi, bo jej po prostu już zabrakło. Żeby jakoś jeszcze ratować sytuację, należy dzisiaj wprowadzić do ustawy rozwiązania łotewskie i po prostu zwrócić ziemię jej byłym właścicielom. Obecnie proponowana w miastach kompensata 10 tys. litów za hektar jest po prostu naśmiewaniem się z właścicieli, gdyż obecna jej cena rynkowa jest nawet kilkaset razy wyższa.

V. OCHRONA PRAW MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH

W Unii Europejskiej, ogólnie – w cywilizacji Zachodniej, są ważne i działają pewne podstawowe standardy ochrony praw mniejszości narodowych. W tej sprawie nie ma potrzeby wynajdywać przysłowiowego koła, standardy te powinny obowiązywać w realnym życiu. Jeszcze w 2000 roku Litwa bez zastrzeżeń ratyfikowała Konwencję ramową o ochronie praw mniejszości narodowych. Musimy przestrzegać międzynarodowych zobowiązań zawartych w Konwencji. Jesteśmy pewni, że w najbliższym czasie właśnie tak będzie: używanie dwóch albo nawet trzech języków w życiu publicznym w poszczególnych miejscowościach będzie normą. Standardy te są obowiązujące dla wszystkich członków Wspólnoty Europejskiej.

VI. OCHRONA SPOŁECZNA

W czasach niepewnych, a takimi są czasy kryzysu gospodarczego, państwo musi wykazać się większą aktywnością i odpowiedzialnością za dobro wspólne. Instytucje państwowe powinny szczególną opieką otoczyć najsłabszych obywateli, którzy bez odpowiedniego wsparcia sami nie podołają skutkom kryzysu, który przede wszystkim niesie ze sobą podwyżki cen i realny spadek dochodów. Podwyższa to tym samym koszty funkcjonowania gospodarstw domowych. Z tych powodów wsparcie rodzin o niskich dochodach, rodzin wielodzietnych oraz rodzin mających na utrzymaniu niepełnosprawne dzieci powinno stać się priorytetem. W innym przypadku dramatycznie może wzrosnąć ilość osób wykluczonych społecznie, pozostających na marginesie życia społecznego.
Państwo posiada instrumenty, które w czasach kryzysu gospodarczego może użyć dla dobra swoich obywateli, kreując w odpowiedni i korzystny dla nich sposób politykę finansowo – gospodarczą kraju. Do instrumentów takich należą różnego rodzaju ulgi, zwłaszcza podatkowe. Dzięki nim możliwe jest rozpostarcie parasola ochronnego nad najbardziej zagrożonymi skutkami kryzysu grupami społecznymi.
Minimalne wynagrodzenie powinno wynosić nie mniej niż 1200 litów i nie mniej niż 50% średniego wynagrodzenia w państwie. Emerytury także nie mogą być niższe niż 50% średniego wynagrodzenia. Będziemy dążyć do wprowadzenia zmian legislacyjnych, by kobietom za każde urodzone dziecko obniżyć wiek emerytalny o jeden rok.
Oczywiście, aby osiągnąć taki poziom wynagrodzenia minimalnego oraz emerytur potrzebne są dodatkowe wpływy do budżetu. Jeden ze sposobów na zdobycie tych wpływów, to opodatkowanie najwięcej zarabiających struktur w naszym państwie – banków. W tym celu należy wprowadzić podatek bankowy. W dobie wielkiego kryzysu gospodarczego, którego skutki odczuwamy dotkliwie także na Litwie, koszty walki z nim wymagają sprawiedliwego rozłożenia obciążeń finansowych. Ciężar wychodzenia z kryzysu nie może spoczywać wyłącznie na zwykłych podatnikach, bo może to doprowadzić do nieodwracalnego zubożenia części społeczeństwa. Jak pokazują statystyki, wbrew pozorom, skutki kryzysu najmniej odczuł system bankowo – finansowy. Kierując się zasadą solidarności banki powinny wziąć czynny udział w ratowaniu finansów publicznych. Pomysł opodatkowania banków może być kołem ratunkowym dla budżetu państwa. Rozwiązania te zastosowano już z powodzeniem w niektórych krajach europejskich, takich jak Wielka Brytania, Słowacja czy Cypr. W zależności od kraju są różne sposoby wyliczania podatku bankowego. Najmniej dotkliwym dla klientów wydaje się być naliczanie podatku od dochodu osiągniętego przez bank w danym roku podatkowym.

VII. EMIGRACJA I PROBLEMY DEMOGRAFICZNE

Litwę obecnie nęka ogromny problem – niż demograficzny. To się dzieje nie tylko z powodu wzrostu emigracji, do zmniejszenia której będziemy dążyli za pomocą środków ekonomicznych, poprawiając warunki życia na Litwie i ułatwiając powrót emigrantom.
W celu poprawy sytuacji demograficznej na Litwie, należy określić bezwzględny kierunek polityki prorodzinnej. Oprócz bardzo potrzebnej ochrony życia nienarodzonego, której poświęcamy wiele uwagi w swej działalności i która jest szerzej omówiona w XVII punkcie tego programu, należy zainicjować i wdrożyć realny państwowy program poprawy sytuacji demograficznej na Litwie. W tym celu wprowadzimy pakiet czterech zadań:
1. Rozwój systemu żłobków-przedszkoli w kraju. Zainicjujemy budowę żłobków-przedszkoli, zwłaszcza na obszarach, w których brakuje miejsc i powstają ogromne kolejki do rejestracji swoich dzieci do przedszkoli. AWPL w tych samorządach, w których ma władzę, skutecznie taką misję realizuje. W ciągu ostatnich lat wybudowano i wyposażono 4 nowe przedszkola: w Rudominie, Ławaryszkach, Niemenczynie i Mickunach; ponadto w innych miejscowościach działanie rozpoczęło kilkadziesiąt grup przedszkolnych.
2. Bezzwłoczna reforma szkół zawodowych. Będziemy zachęcać młodych ludzi do studiowania nie „modnych” zawodów, lecz tych, które będą miały popyt na rynku pracy.
3. Realizacja programu „Wschód i Zachód słońca”. Program polega na organizacji opieki nad osobami starszymi, nie ograniczając się do tworzenia ośrodków opieki, ale również propagując rozwój wszechstronnej sieci usług dla osób starszych. W taki sposób będzie nie tylko zwrócona uwaga i oddany zasłużony szacunek dla ludzi starszych, ale także zostaną stworzone nowe miejsca pracy dla młodzieży.
4. Bezpieczna praca. Utrzymamy ustawowe ramy prawne, zachowujące obecną długość urlopu macierzyńskiego, oraz zapewniające, że kobiety po urlopie macierzyńskim będą mogły wrócić do swojego miejsca pracy. Będziemy dążyć do wprowadzenia zmian legislacyjnych, by kobietom za każde urodzone dziecko obniżyć wiek emerytalny o jeden rok.

VIII. OCHRONA ZDROWIA

Finansowanie systemu zdrowotnego powinno być priorytetem budżetu, gdyż przeznaczanie pieniędzy na zdrowie nie jest wydawaniem pieniędzy, a inwestycją w ochronę i wzmacnianie zdrowia mieszkańców Litwy. Potrzebne są dodatkowe ulgi na zakup lekarstw. Osoby niepełnosprawne lub osoby, na których utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, osoby o stwierdzonych przewlekłych chorobach oraz osoby o dochodach poniżej granicy ubóstwa powinny mieć możliwość odliczenia od dochodu wydatków na zakup leków, jeżeli w danym miesiącu wydali na leki więcej niż 100 litów. Odliczeniu podlegałaby nadwyżka powyżej ustalonego limitu 100 litów. Ulga ta byłaby wyciągnięciem ręki do najbardziej skrzywdzonych i doświadczonych przez życie oraz najuboższych, zwłaszcza osób starszych, emerytów, zdanych na łaskę ludzi dobrej woli.

IX. POLITYKA MŁODZIEŻOWA

Dużo uwagi kierujemy na zatrudnienie młodzieży, szczególnie na zapewnienie młodym ludziom dobrych warunków dla tworzenia własnego biznesu oraz na pozostanie i podjęcie pracy na Litwie.
Opracujemy program, zapewniający młodym ludziom, którzy ukończyli naukę, pomyślną integrację na rynku pracy. Wzmocnimy system kształcenia zawodowego i system praktyk zawodowych, integrowany w proces nauczania, pomagający zdobyć doświadczenie przed wejściem na rynek pracy. Będziemy rozwijać system konsultacji zawodowych w szkołach i instytucjach szkolnictwa wyższego, który udostępni informacje młodym ludziom, jak po analizie obecnej i prognozowanej sytuacji na rynku pracy, pomyślnie wybrać konkurencyjny zawód.
Zmniejszymy obciążenie podatkowe dla przedsiębiorstw, które zatrudniają młodych ludzi, a także dla młodzieży, zakładającej swój pierwszy własny biznes. Wykorzystując pomoc funduszy strukturalnych Unii Europejskiej skutecznie będziemy wspierać zatrudnienie i przedsiębiorczość młodzieży.
Będziemy wspierać młodzieżowe organizacje pozarządowe, szczególnie ich działalność projektową, która będzie skierowana na wspieranie zatrudnienia młodzieży, nauki i praktyki przedsiębiorczości, promowanie treściwej rozrywki oraz zapobieganie przestępczości i uzależnień.

X. KULTURA

Zapewnimy dostęp do kultury wszystkim mieszkańcom i miast, i wsi.
Będziemy wspierać społeczną edukację kulturalną, realizowaną w ramach krajowego systemu edukacji, we współpracy z dobrze wykwalifikowanymi pracownikami w celu rozwoju kompetencji kulturowej młodego pokolenia Litwy. Podczas takich zajęć obowiązkowy byłby kontakt z żywą kulturą, bez względu na lokalizację instytucji edukacyjnej.
Zapewnimy dostęp kultury dla wszystkich, niezależnie od różnic demograficznych. Będziemy podejmować działania przeciwko kulturowemu wykluczeniu poszczególnych osób, grup społecznych, grup wiekowych (w szczególności osób starszych, poprzez takie działania, jak wspieranie tworzenia się Uniwersytetów trzeciego wieku czy amatorskich ruchów artystycznych starszego pokolenia), jak również pewnych regionów kraju. W celu rozwiązania tego problemu, proponujemy stworzenie spójnego systemu zwalczającego fizyczne, finansowe, komunikacyjne i informacyjne bariery, utrudniające dostęp do kultury.
Będziemy popularyzować czytanie, poprzez organizację powszechnej akcji społecznej, angażującej przede wszystkim młodych obywateli, zainicjujemy i wdrożymy szerokie programy popularyzujące litewską, polską, światową klasykę i literaturę współczesną oraz rozpowszechniające wiedzę o kulturze. Zainicjujemy poprawę warunków pracy bibliotek i zwiększenie zbiorów bibliotecznych, podejmiemy kroki w celu poprawy sytuacji społecznej i gospodarczej autorów i tłumaczy.
Rozwiniemy system dotacji dla instytucji artystycznych, w których realizowane programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Będziemy wspierać młodych ludzi artystycznie uzdolnionych – ich debiut oraz rozwój kariery.
Szczególną uwagę zwrócimy na wsparcie kultury narodowej. Będziemy dążyć do zachowania dziedzictwa kulturowego, architektonicznego i wartości historycznych wszystkich narodowości, zamieszkujących na tych ziemiach od czasu Wielkiego Księstwa Litewskiego: polskiej, litewskiej, rosyjskiej, białoruskiej, żydowskiej, tatarskiej, ukraińskiej, karaimskiej, niemieckiej i innych. Będziemy wspierać inicjatywy organizacji pozarządowych i grup nieformalnych, które będą koncentrować się na promowaniu kreatywności, dziedzictwa kulturowego, sztuki. Polepszymy warunki do formowania lokalnych kółek artystycznych, zwłaszcza na obszarach wiejskich i małych miast.

XI. REKREACJA I SPORT

Będziemy promować dostęp wszystkich mieszkańców do sportu amatorskiego. Biorąc pod uwagę pogarszający się stan zdrowia dzieci i młodzieży zaproponujemy zwiększenie liczby lekcji wychowania fizycznego do czterech razy w tygodniu.
Stworzymy sportowy model organizacyjny zintegrowany z systemem edukacji, który będzie działał na wszystkich poziomach edukacji i wychowania dzieci i młodzieży. Sport powinien stanowić ważny element edukacji i promocji aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Przygotujemy i wprowadzimy pakiet prawnych, organizacyjnych i ekonomicznych rozwiązań systemowych, które staną się fundamentem działalności klubów sportowych.
Zmienimy bierne nastawienie ludzi do sportu i zdrowego stylu życia. Będziemy promować sport jako najbardziej efektywne narzędzie poprawy zdrowia i jakości życia. Stworzymy warunki do sportu dla wszystkich, niezależnie od płci, wieku czy sprawności fizycznej. Będziemy wspierać organizowanie imprez rekreacyjnych i sportowych, opracujemy programy aktywności fizycznej dla osób starszych, osób niepełnosprawnych oraz grup wykluczonych społecznie, będziemy wspierać organizacje pozarządowe, rozwijające ideę „sportu dla wszystkich”.

XII. OCHRONA ŚRODOWISKA

Będziemy promować i wspierać przeróbkę odpadów oraz ich wykorzystywanie w celu wydobycia energii. Zwiększymy grzywny za zanieczyszczanie środowiska.
Będziemy wspierać tworzenie podstaw „zielonej gospodarki”, jako bodźca rozwoju gospodarczego i społecznego poprzez wprowadzenie programów rozwoju energetyki odnawialnej i alternatywnej, szczególnie wspierając przemysł energooszczędny i niskoemisyjny.
Będziemy wspierać bezkonfliktowy rozwój działalności turystycznej i sportowej, wykorzystując ogromne bogactwo naturalne naszego kraju. Zgodnie z zasadami ochrony przyrody będziemy wspierać takie właśnie działania. Dlatego konieczne jest zainicjowanie programów infrastrukturalnych turystyki i rekreacji na większą skalę w sąsiedztwie cennych przyrodniczo obszarów, z uwzględnieniem ograniczeń środowiskowych i promowanie ekoturystyki.
Udoskonalimy system recyklingu odpadów, ekologicznie i ekonomicznie uzasadniony system ponownego wykorzystania zużytych zasobów, łącznie z zarządzaniem zużytego sprzętu i wszystkich rodzajów odpadów. Udoskonalimy program ogólnokrajowej edukacji ekologicznej – propagowanie myśli ekologicznej od wieku przedszkolnego. Proponujemy wprowadzenie ulg podatkowych na produkty ekologiczne. Będziemy promować zdrowy styl życia i wybór produktów ekologicznych, w celu uregulowania rynku przez konsumentów, wybierających zdrowsze produkty – tak żywności, jak i artykułów gospodarstwa domowego, czego skutkiem byłoby wytwarzanie przez producentów produktów, przyjaznych środowisku.

XIII. ROZWÓJ SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO

W XXI wieku internet odgrywa tu wiodącą rolę mając na uwadze i naukę, i pracę. Dlatego dostęp do sieci internetowej ma tak wielkie znaczenie i musi być zapewniony dla wszystkich mieszkańców. Proponujemy wprowadzenie ulg na podłączenie i korzystanie z internetu, zwłaszcza na wsi.
Będziemy zachęcać ludzi do rozwijania swoich umiejętności korzystania z technologii informacyjnych. Będziemy dążyć do tego, by większość biurokratycznych procedur była zastąpiona prostszymi czynnościami, które mogą być wykonywane w trybie on-line. Zapewnimy lepsze warunki ekonomiczne i prawne dla rozwoju e-biznesu. Będziemy stymulować biznes, w szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa, do wdrożenia najnowszych technologii informatycznych, w celu polepszenia procesu organizacji ich działalności.
Internet to potencjalna możliwość udziału w wyborach i referendach drogą elektroniczną. Możliwe jest również zastosowanie stałego mechanizmu konsultacji publicznych działań rządu, a także systemowego badania i publikowania ocen satysfakcji obywateli z e-państwa i e-administracji. Chcemy również wprowadzić standard elektronicznych konsultacji, dotyczących przyjęcia przepisów i aktów prawnych, w administracji rządowej i samorządowej.
System oświaty Litwy musi niezwłocznie dokonać rewolucji w sferze technologii informatycznych. Komputer i Internet powinien stać się normalnym, codziennym narzędziem edukacyjnym, a systemy e-learningowe stać się rzeczywistością wszystkich szkół i placówek szkolnictwa wyższego, a nie tylko nowinką technologiczną. Będziemy dążyć do tego, by Litwa miała wystarczająco wykwalifikowanych specjalistów i programów edukacyjnych do wdrożenia systemu e-learningowego.
Będziemy pobudzać tworzenie i wdrażanie innowacji poprzez współpracę między przedsiębiorstwami, będziemy wspierać tworzenie się klastrów. Będziemy dążyć do tego, by społeczeństwo i organizacje na Litwie były ciągle uczące się i innowacje przyjmowały z entuzjazmem, a nie strachem. W tym celu musi być wdrożony system nieustannej edukacji społecznej, by innowacja została poznana przed jej zastosowaniem na szerszą skalę.

XIV. POLITYKA ZAGRANICZNA

W polityce zagranicznej powinniśmy wzmacniać naszą integrację w strukturach Euro-Atlantyckich, Unii Europejskiej i NATO. Także musimy rozwijać dobre stosunki ze wszystkimi sąsiadami.
Zacieśniając stosunki z sąsiadami, będziemy wspierać współpracę w sferze gospodarczej, naukowej, technologicznej, kulturowej, społecznej i ochrony środowiska. Będziemy doskonalić kompetencję litewskich dyplomatów. Będziemy dążyć do uspołecznienia polityki zagranicznej Litwy poprzez, między innymi, rozwój systemu doradztwa w polityce zagranicznej Litwy (eksperci, rola społeczności akademickiej) oraz współpracę z organizacjami pozarządowymi i społecznościami.
Będziemy wspierać eksport Litwy i inwestycje za granicą. Ułatwimy tworzenie się wspólnych przedsiębiorstw litewskich i zagranicznych, zwłaszcza, jeżeli ich działalność polega na produkcji na eksport. Zapewnimy również korzystne warunki dla inwestycji zagranicznych na Litwie.
Ważne jest także, aby wzmocnić stosunki z litewskimi emigrantami, czasowo lub na stale przebywającymi za granicą, zwłaszcza ze społecznością litewską i organizacjami za granicą, pomożemy tym społecznościom zachować bliskie stosunki z Litwą, będziemy zachęcać do zachowania kulturowej i narodowej tożsamości.

XV. POLITYKA OBRONNA
Oprócz armii zawodowej, musimy też mieć siły rezerwowe.
Będziemy kontynuować profesjonalizację litewskich sił zbrojnych. Będziemy dążyć do podniesienia kompetencji, sprawności fizycznej żołnierzy, umiejętności stosowania najnowszych technologii informatycznych, poprawy warunków służby, by zawodowa służba wojskowa stała się bardziej atrakcyjna. Będziemy dążyć do stworzenia wysoko wykwalifikowanej, nowoczesnej, dobrze wyposażonej armii, gotowej do współpracy z sojusznikami w NATO i UE.
Będziemy promować edukację obywatelską i sprawność fizyczną wśród młodzieży poprzez wspieranie organizacji pozarządowych. Będziemy zachęcać do dobrowolnego udziału obywateli w obronie kraju.

XVI. ZAGWARANTOWANIE SPRAWIEDLIWOŚCI I WALKA Z KORUPCJĄ

W celu zwiększenia bezstronności i obiektywizmu tudzież zmniejszenia ewentualności wszelkiego rodzaju nacisków na sądy, jeszcze w 2009 roku proponowaliśmy i nadal proponujemy wprowadzenie do litewskiego systemu prawnego instytucji ławy przysięgłych. Walkę z korupcją należy prowadzić nie słowami, a konkretnymi działaniami, które należy zaczynać od siebie. Właśnie AWPL pryncypialnie nie przyjmowała środków wsparcia od struktur biznesowych. Jesteśmy głęboko przekonani, że należy oddzielić biznes od polityki.
Zwiększymy zaufanie obywateli do instytucji publicznych. Będziemy zachęcać obywateli do aktywnego wyrażania swoich opinii i sugestii dotyczących rozwoju prawodawstwa. Zapewnimy, żeby system regulacyjny na Litwie był sprawny, prosty i zrozumiały.
Będziemy dążyć do zapewnienia efektywności pracy wymiaru sprawiedliwości, usiłując podnieść kompetencje sędziów, śledczych, policji. Głównym zadaniem policji powinno być bezpieczeństwo ludzi i zapobieganie przestępczości.
Będziemy kontynuować rozwój podstaw prawnych, ukierunkowanych nie tylko na walkę z przypadkami korupcji, ale szczególnie na eliminację przyczyn korupcji. Będziemy stosować najsurowsze środki karne dla skorumpowanych urzędników.

XVII. ROZWIJANIE DUCHOWOŚCI

Po czasach komunizmu zachowała się przesadna ocena bazy materialnej i pomniejszanie znaczenia duchowej nadbudowy, wartości duchowych. Nietrudno zauważyć, iż wiara, przekonania moralne stanowią wewnętrzną siłę człowieka, jego świat duchowy ma wpływ na życie poszczególnych ludzi i społeczeństwa. Amerykański uczony Josh McDowell ogłosił zadziwiającą statystykę, że młodzież, która swoją wiarę opiera na Piśmie Świętym, jest 10,6 razy mniej skłonna do używania narkotyków, 4 razy mniej skłonna do kradzieży, 5,5 razy mniej skłonna do samobójstw, 3,7 razy – do alkoholizmu, 3,4 razy – do skrzywdzenia innego człowieka. To właśnie jest ekonomia oraz oszczędzanie środków budżetowych, szczególnie w asygnacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Ministerstwa Edukacji.
Od końca XIV wieku zwłaszcza katolicyzm stanowił podstawę wspólnotowego życia w Wielkim Księstwie Litewskim. Święty Kazimierz, wnuk ochrzczonego Wielkiego Księcia Litewskiego i Króla Polskiego Władysława Jagiełły, przez wieki był i jest przykładem do naśladowania głębokiej wiary, wysokiej kultury i oddania wobec bliźnich. Wkład wybitnych przedstawicieli innych wyznań wskazuje na to, że szersza niż wyznaniowa wspólnota duchowa (chrześcijan, muzułmanów i żydów) stanowi trwały kulturalny, ogólnoludzki fundament kultury na Litwie.
Panująca w Europie kultura postmodernistyczna, odrzucając obiektywną prawdę, wzbudza coraz większe zamieszanie w życiu duchowym i społecznym. Negowanie takich wartości jak życie w swym pełnym cyklu od poczęcia do naturalnej śmierci, rodziny jako owocu miłości mężczyzny i kobiety, ich odpowiedzialności za siebie nawzajem i za potomstwo, życia jakby nie było Boga, przygotowuje glebę dla różnych dziwnych, ekstremalnych, amoralnych czynów i skłonności.
Nieprzestrzeganie duchowych norm organizacji świata materialnego, np., w polityce, administracji państwa, medycynie, budowie itd., zawsze wcześniej czy później kończy się katastrofą. Tym bardziej własne prawidłowości ma świat duchowy (miłość, wiara, wierność, przyjaźń, zdolność zrozumienia wewnętrznych przeżyć innego człowieka itd.). Wskazuje na to apogeum duchowe i kulturalne Europy. Do dziś z dumą pokazujemy gościom zachwycające średniowieczne starówki w Wilnie, Kownie i Kłajpedzie, wspaniałe kościoły i zabytki architektoniczne w innych miejscowościach. Jest to owoc duchowego i kulturowego życia chrześcijaństwa. Czy będziemy mieli co zostawić kolejnym pokoleniom, my, mieszkańcy Litwy i Europy XXI wieku?

ZAKOŃCZENIE

Nie tylko wyborcy, ale całkowita większość innych partii jest dobrego zdania o AWPL. Mamy reputację uczciwej partii. W ciągu całej swej działalności nie byliśmy uwikłani w żadne skandale korupcyjne, mamy reputację partii solidnej, zawsze dotrzymujemy danego słowa i umowy. Podczas ostatnich wyborów do samorządu w skali kraju otrzymaliśmy 7% głosów w koalicji z Aliansem Rosjan, wygraliśmy 65 miejsc w siedmiu samorządach i we wszystkich tych samorządach utworzyliśmy koalicję rządzącą. Tworzyć z nami koalicję chciały prawie wszystkie partie o szerokim spektrum politycznym. W samorządach rejonów wileńskiego, solecznickiego mamy całkowitą większość, ale dobrze współpracujemy z opozycją. W stolicy utworzyliśmy koalicję z ruchem „TAK”, socjaldemokratami, Partią Pracy. W rejonie trockim współpracujemy ze związkiem liberałów i centrum, z socjaldemokratami. W rejonie święciańskim – z Nowym Związkiem, Partią Pracy, Związkiem Chłopów i Zielonych i socjaldemokratami. W Wisagini – w koalicji ze Związkiem Liberałów i Centrum, Partią Pracy, socjaldemokratami i ze Związkiem Rosjan. W rejonie szyrwinckim współrządzimy ze Związkiem Chłopów i Zielonych, partią „Porządek i Sprawiedliwość”, z partiami socjaldemokratyczną oraz konserwatywną. Jak widać, jest to bardzo szerokie spektrum partyjne. W nadchodzących wyborach do Sejmu jesteśmy zdecydowani na wygranie kilkunastu miejsc w parlamencie i potencjalne formowanie rządu. Wierzymy, że to nam się uda i dobre doświadczenie współpracy koalicyjnej z poziomu samorządów uda nam się przenieść na najwyższy poziom kierowania państwem.

Wilno, 28 sierpnia 2012 r.